ADEM BİLGİN

Sağlık Bakanlığı’nın “Sağlıkta Dönüşüm Projesi” kapsamında hayata geçirdiği “Aile Hekimliği” uygulaması gereği Antalya’daki sağlık ocakları aile sağlığı merkezine dönüştü. 13 Aralık’ta başlayan uygulamayla artık herkesin bağlı olduğu bir hekimi var. Tüm kayıtların tek elden tutulduğu sistemde sağlık ocaklarının eskiye oranla daha efektif kullanılması planlanıyor.

Aklınıza gelen ilk soruyu tahmin edebiliyorum. “Hasta olan bir kişinin aile hekimliğine başvurmadan direkt hastanede muayene olabilme imkanı hala mevcut mudur? Yoksa önce aile hekimliğine mi başvurması gerekir?”

Bu sorunun cevabı beklenenin aksine “Elbette ki mevcuttur” şeklinde açıklandı. Vatandaşlar aile hekimine de gitmeden başka hastanelere başvurabiliyor. Bu uygulamada amaç hastanelere gidişlerin daha ileri tetkikler için yapılması alışkanlığını kazandırmak…

GÜVENCESİ OLMAYANA ÜCRETSİZ SAĞLIK HİZMETİ

Antalya İl Sağlık Müdürü Adem Bilgin, yeni başlayan uygulamanın aksaklıklarının hemen giderilmesi için tüm personeli sahada görevlendirdiklerinin altını çizdi. Dr. Adem Bilgin, bu uygulamanın en önemli özelliğinin “sağlık güvencesi olmayanların da ücretsiz sağlık hizmeti alabilecekleri” olduğunu söylüyor.

Türkiye’deki sağlık sistemi özelleşiyor mu sorusunu akıllara getiren yeni sistemde sağlık güvencesi olmayanların ücretsiz muayene ve tetkiklerini yaptırabilecek olmaları bu sorunun en güzel yanıtı diyebilirim.

Aile hekimliğine geçiş sürecinde bir takım sıkıntıların yaşanabileceğini fakat bu sıkıntılar olmadan da huzura ermenin kolay olmayacağını belirten Bilgin, Belçika ve Hollanda gibi ülkelerde aile hekimliği uygulamasının çok başarılı bir şekilde yürütüldüğünü, birkaç ay içinde sistemin Antalya’da da başarıyla uygulanıyor olacağının altını çizdi.

Aile hekimleri kendilerine bağlı nüfusa, tedavi edici hizmetlerin yanı sıra, aşılama bebek ve çocuk, gebe ve loğusa takipleri ile 15-49 yaş arası kadınların özellikle kanser gibi hastalıklar açısından takibi ile bakıma muhtaç ve yatalak hastaların tespiti gibi hizmetlerin yanı sıra obezitenin önlenmesi gibi koruyucu sağlık hizmetlerinde de görevler üstlenecek. Sistemde tedavi ve laboratuvar hizmetleri tamamen ücretsiz olacak.

Aile hekimliğine geçilen yerlerdeki memnuniyet oranları dolayısı ile birinci basamağa başvuru oranlarının artacağı düşünülüyor. Böylelikle hastanelerdeki yoğunluğun da belli ölçüde azalması bekleniyor. Sağlık sistemindeki bir takım sorunlara çözüm olduğuna inanılan “Aile Hekimliği” kavramı hayatımızda yeni de olsa şimdiden halkın dikkatini çekmiş durumda…

Uygulamayı yakından takip ettiğini fark ettiğimiz Sağlık Müdürü Dr. Adem Bilgin, Antalya’da sağlık hizmeti alacak olan vatandaşlara “Halkımız öncelikle aile hekimlerini öğrensinler, aile hekimlerinin onların ailelerinin bir bireyi konumunda olduğunu unutmasınlar her türlü sağlık sorunlarında başvurup yardım almaktan çekinmesinler. Bu artık onların en doğal hakkı. Vatandaş aile hekimine ne kadar sahip çıkar ve güvenirse bu iletişim sayesinde pek çok hastalık oluşmadan önlenebilecek, zamanında tedavi edilebilecek, hem vatandaş, hem ülkemiz karlı çıkacaktır” diyerek uygulamanın en anlamlı mesajını verdi.

Havaların soğuduğu yağmurların başladığı bu serin kış gününde, Sağlık İl Müdürümüz Dr. Adem Bilgin’le yaptığımız keyifli sağlık sohbetimizin ardından herkese sağlıklı günler dileğiyle…

- Aile hekimliği uygulamasına geçilmesinin amacı nedir? Antalya’da bu sistem nasıl işleyecek?

Sağlıkta Dönüşüm Programı kapsamında uygulamaya geçilen aile hekimliği sisteminde amaç; yerinde, ulaşılabilir ve kaliteli bir sağlık hizmeti sunmaktır. Aile hekimleri aile sağlığı merkezi denen kurumlarda çalışacaktır. Bu merkezlerin çoğu şuan kullanımda olan sağlık ocağı binaları olacak. Ancak gerektiğinde sağlık ocaklarından farklı binalarda da aile sağlığı merkezleri olacaktır. Her vatandaşımıza oturduğu bölgeye en yakın aile sağlığı merkezinde çalışan bir hekim verildi.

- Aile hekimliği nedir? Antalya'da toplam aile hekimi sayısı kaç tanedir?

Aile hekimliği uzmanı, aile hekimliği alanında ihtisas yapmış hekimlere denir. Ülkemizdeki aile hekimliği ihtisası 36 aydır ve iç hastalıkları, pediatri, kadın hastalıkları ve doğum, psikiyatri ve genel cerrahi rotasyonlarından oluşuyor. Kişiye yönelik koruyucu hekimlik hizmetleri ile hasta tedavisi hizmetlerinin yaş, cinsiyet ve hastalık ayırımı yapılmaksızın, her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak verilmesidir. İlimizde nüfusa göre belirlenen ve her biri ortalama 3500 kişiden sorumlu 544 aile hekimi 175 aile sağlığı merkezinde görev yapıyor.

- Aile hekimlerinin görevi tam olarak nedir? Aile hekimliği sisteminde hangi sağlık hizmetleri sunuluyor?

Sağlık hizmeti planlamak, koruyucu sağlık hizmetlerini sunmak, kişiye yönelik sağlık programları hazırlamak, birinci basamak sağlık hizmetlerini sunmak; ana çocuk sağlığı hizmetleri, aile planlaması, gebe ve loğusa izlemleri, bebek ve çocuk izlemleri, kronik hastalıkları takip etmek, laboratuar hizmetleri vermek, sevk ve koordinasyonu sağlamak ve gerektiğinde gezici sağlık hizmetlerinde bulunmak olarak özetleyebiliriz.

- Mevcut aile hekimleri hangi birimlerden karşılandı, eksikler için hangi yol izlenecek?

Öncelikle aile hekimi uzmanı olarak görev yapanlar başta olmak üzere diğer pratisyen hekimlerden hizmet puanına göre tercihleri doğrultusunda ve noter huzurunda yerleştirmeleri yapıldı. Şu anda aile hekimi pozisyonunda açığımız yok. Ancak herhangi bir nedenle görevinden ayrılanların yerine yine hizmet puanına göre diğer sağlık kuruluşlarında görev yapan hekimler görevlendirilecek. Aile hekimliği uzmanlığı bulunmayan ama aile hekimi olarak görev alacak hekimlere 2016 yılına kadar devam edecek olan hizmet içi eğitimler planlanıyor.

- Vatandaş aile hekimini nasıl öğrenecek? Herhangi bir kayıt yapmak ya da doktorun yanına gitmek gerekiyor mu?

Vatandaşımız aile hekimini Sağlık Bakanlığı web sitesinden (www.saglik.gov.tr) ya da müdürlüğümüz web sayfası olan (www.antalyasm.gov.tr) adresinden “Aile Hekimim Kim” linkinden T.C. kimlik numarasıyla ile öğrenebilir. Vatandaşımız eğer bir aile hekimine kayıtlı değilse, en yakın Aile Sağlığı Merkezine, Toplum Sağlığı Merkezine ya da Sağlık Müdürlüğüne müracaat ederek bir aile hekimine kayıt yaptırabilir.

- Herhangi bir ücret verilecek mi? Sağlık güvencesi olmayanlar ne yapacak?

Aile hekimliği hizmeti ücretsiz olup sadece kimlik ile muayene olunabiliyor. Sağlık güvencesi olmayanlar için de aile hekimliği uygulamaları (muayene, tahlil, film, aşı enjeksiyon pansuman v.s.) tamamıyla ücretsizdir. Sosyal güvence aranmaksızın tüm işlemler aile hekimi tarafından gerçekleştirilecektir. Verilen sağlık hizmetinde hasta ve hekim arasında maddi bir alışveriş kesinlikle olmayacak.

- Vatandaş aile hekimlerine günün her saati başvurabilecek mi?

Aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarının haftalık çalışma süresi 40 saattir. Mesai saatleri ve günleri, çalışma yerinin koşulları da dikkate alınmak suretiyle çalıştığı bölgedeki duruma uygun olarak aile hekimi tarafından belirlenir ve İl Sağlık Müdürlüğü tarafından onaylanır. Çalışma saatleri, haftanın tüm günlerine yayılabilir. Çalışılan günler ve saatler, aile sağlığı merkezinin görünür bir yerine asılarak kişilerin bilgilenmesi sağlanır. Mesai saatleri dışındaki saatlerde vatandaşlarımızın acil hizmetlerden yararlanması gerekmektedir. Aile hekimleri sadece mesai saatleri içinde çalışırlar.

- Aile hekimlerinin gelen hastaya röntgen çekebilecek, tahlil yapacak altyapıları olacak mı?

Şu anda aile hekimlerimiz ihtiyaç halinde hastayı röntgen gibi radyolojik tetkik için hastaneye sevk edecek ama laboratuar hizmetlerini müdürlüğümüz laboratuarları verecek.

- Mevcut sağlık ocaklarının fiziki kapasitesi aile hekimliği hizmeti vermek için yeterli mi? Ne gibi iyileştirmeler gerekiyor?

Aile Sağlığı Merkezine dönüştürülen sağlık ocaklarımız bu hizmeti vermek için uygun koşullarda. Belki küçük onarımlar gerektiren birkaç yer dışında sorunumuz yok.

- Hasta aile hekimini beğenmezse hekimini nasıl değiştirebilecek? Tercih edilen aile hekiminin fazla sayıda hasta sayısı olması sorun yaratır mı?

Vatandaşımız aile hekimini üç ay sonra değiştirebilir. Tercih edilen aile hekiminde fazla sayıda hasta olursa o bölgeye ek aile hekimi pozisyonu açılabilir.

- Aile hekimliğinde şu an için sevk zinciri bulunmuyor. Vatandaş aile hekimine gitmeden de 2. ve 3. basamak sağlık kuruluşlarına da gidebilecek mi?

Sizin de belirttiğiniz gibi şu andaki mevcut sistemde sevk zorunluluğu yok. Vatandaş istediği basamaktan hizmet alabiliyor. Ancak hastanelerdeki yığılmaları önlemek için öncelikle aile hekimlerine başvurmalarını öneriyoruz.

- Birinci basamak sağlık hizmeti ne anlama geliyor?

Aile Hekimi, kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile basamak, teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın veren hekimdir. Bakın burada altının önemle çizilmesi gereken bir durum var; Aile Hekimi ailenizden biridir. Hastalığın gelişmesine neden olan ortamdan haberdar olan kişidir. Nelerin yapılıp nelerin yapılamayacağını ailenin sosyoekonomik yapısı çerçevesinde bilen kişidir. Gerekirse önlemlerini alır, devlete ait ilgili birimler ile irtibata geçer ve bilgilendirir. Yani hastalığın tedavi edilebilmesi veya hiç ortaya çıkmaması için gereken önlemi almak görev tanımı içindedir.

- Aile hekimliğinde sağlık ocaklarında olduğu gibi sıra alınacak mı? Doktora nasıl muayene olunacak? Eski sistemden farkı ne olacak?

Her şeyden önemlisi bölge tabanlı sağlık hizmeti yerine nüfus tabanlı bir sağlık hizmeti veriliyor. Hekim hastasını, hasta hekimini yakından tanıma fırsatı elde edecek. İletişimi kolaylaştıracak, hekim hastasına daha uzun süre ayırabilecek. Tüm bunlar sonrasında nitelikli bir hasta bakım ve izlem süreci oluşacak. Sağlık ocağı sisteminde, coğrafi tabana dayalı hizmet tüm hekimlerce tüm bağlı bölgeye verilmekteydi. Şimdi ise her hekim belli nüfusa hizmet veriyor yani kişi sağlık birimine her gelişinde koruyucu ve tedavi edici birinci basamak sağlık hizmeti aynı hekim tarafından verilecek.

- Aile hekimleri ev ziyareti yapacak mı?

Aile hekimi adı üstünde alenin bir bireyi olarak yerini alacak, bireylerin biyolojik, psikolojik ve sosyal yönlerden sağlık danışmanı ve yardımcısı olarak hizmet verecek.Ancak her vaka için eve gidip hastayı evde bakması mümkün değil, böyle bir zorunluluğu da yok. Aile hekimi evde ziyaret edeceği hastalarını, durumlarına göre kendisi belirleyebilir.

- Hekim aile hekimliğinden vazgeçebilir mi?

Aile hekimliğini tercih eden aile hekimi ve aile sağlık elemanı, kamu hizmetinden çıkartılmayı gerektirecek bir fiil dışında uygulamadan vazgeçmesi durumunda ve sözleşmenin sona ermesi halinde, ücretsiz izine ayrıldığı Sağlık Grup Başkanlığı’na veya kurumuna geri atanacak.

- Aile sağlığı elemanı da hayatımıza yeni giren kavramlardan biri. Kimlere aile sağlığı elemanı deniyor?

Aile hekimiyle birlikte hizmet veren, sözleşmeli olarak veya görevlendirilmek suretiyle bu görevi yürüten hemşire, ebe ve sağlık memurlarına deniyor. Aile hekimine sağlık hizmetinin sunulması esnasında yardımcı olur. Aile hekimiyle birlikte ekip anlayışı içinde kişilere yönelik koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin sunulmasında, kişilerin sağlık kayıtlarının ve istatistiklerin tutulmasında görev yapacaklar.

- Acaba hastaneye gitmek istediğimizde ve rahatsızlandığımızda sadece aile hekimine mi gitmek zorundayız? Aile hekimi dışında başka bir doktora muayene olmak gibi bir durum var mı? Hastanelerden internetten randevu alma uygulaması devam edecek mi?

Böyle bir zorunluluk yok. Aile hekimi dışında başka bir doktora da başvurulabilir. Ama başka doktora gittiğinizde, o doktorun aile hekiminizi hastalığınız konusunda bilgilendirmesi; aile hekiminizin de sizinle ilgili bilgileri gittiğiniz farklı doktora aktarması daha sağlıklı olacaktır.

DR.ADEM BİLGİN KİMDİR?

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu olan Dr. Adem Bilgin, daha önce, Malatya ve Samsun illerinde görev yaptı. Sivas’ta Sağlık Müdür Yardımcılığı, AÇSAP Şube Müdürlüğü ve Numune Hastanesi Başhekim Yardımcılığı görevlerinde bulundu. Son olarak Çorum’da İl Sağlık Müdürü olarak görev yapan Bilgin, 2010 Ağustos ayından beri Antalya İl Sağlık Müdürü olarak görev yapıyor. Evli ve 3 çocuk babası.

SABAH AKDENİZ’DEN ALINMIŞTIR